PRZED 100 LATY PRASA DONOSI
Wyszukane i przetłumaczone przez dr. hab. Janusza Stopyrę
Posłaniec (Bote) z powiatów Milicz-Żmigród i Trzebnica Dziennik rejonu Prusic i Obornik
Redakcja, druk i wydawnictwo Hugo Danigel, Prusic, Okr. Wrocław
Wydania: w środy i soboty
Sobota, 1. stycznia 1910 r.
Oborniki (Obernigk). W niedzielę, 2. stycznia 1910 o godzinie 4 po południu odbyło się comiesięczne posiedzenie Rolniczego Związku Obornik i Okolic. Wykład wygłosił dr Rybark z Wrocławia (Breslau) na temat wydobycia soli potasu i ich znaczenie dla gospodarki Niemiec.
Oborniki (Obernigk). Celem dalszego zabezpieczenia obszarów leśnych planowane jest rozszerzenie zabezpieczeń przeciwpożarowych na odcinku Wielka Lipa (Groß Leipe) drogi Wrocław (Breslau) – Poznań. Projekty tej budowli zostały już opracowane i znajdują się w biurze w Wielkiej Lipie. Wnioski w tej sprawie zbiera starosta trzebnicki.
Oborniki (Obernigk). Cykl wykładów dla rolników odbędzie się od dnia 11. do 15. stycznia 1910 we Wrocławiu (Breslau). Wykłady zostaną wygłoszone w sali koncertowej Wrocławskiej Filharmonii od godziny 9 do 13. Ostatni dzień przeznaczony jest na studium historii praprzodków obecnych mieszkańców Śląska połączoną ze zwiedzaniem muzeum rzemiosła artystycznego.
Oborniki (Obernigk). Na próbę wprowadza się obecnie akcję odnawiania wagonów kolejowych. Chodzi o to, aby szczególnie wyeksponować oznaczenia wagonów osobowych, gdyż Zarząd Kolei ma zamiar pomalować wszystkie wagony na jeden kolor. W tym celu umieszczono na nich czarne tablice emaliowane z wielkimi arabskimi literami, które są dobrze widoczne.
Środa, 5. stycznia 1910 r.
Oborniki (Obernigk). Sprawa opodatkowania automatów. Minister finansów zażądał od Izby Skarbowej sprawozdania na temat opodatkowania automatów do gry. Ukazuje ono, według dyrektora, w jaki sposób opodatkowanie może być jak najskuteczniej ściągnięte, tak aby już w styczniu wprowadzić zasadnicze zmiany w opodatkowaniu. Celem zdobycia wystarczającej podstawy do przeprowadzenia kontroli, zostanie ona przeprowadzona jeszcze w styczniu 1910.
Oborniki (Obernigk). Spożycie piwa w Niemczech zmniejsza się. Według sprawozdań rok 1908 był rokiem z niższym o ponad 2 miliony hektolitrów niż zwykle spożyciem piwa. Spożycie piwa na głowę mieszkańca wynosi obecnie 91,9 l (wcześniej 97 l.).
Oborniki (Obernigk). Fundacja Augusta-Wiktora swą działalność w rejonie Jerozolimy rozpocznie w r. 1910. Książę Eitel Friedrich uświetni uroczystość inauguracyjną swą obecnością.
Oborniki (Obernigk). Co do wiosennego nawożenia pól, należy zwrócić uwagę na to, że owoce dojrzewające latem zużywają duże ilości potasu. Dotyczy to w szczególności wszystkich rodzajów buraków, które pobierają z ziemi szczególnie duże ilości tego pierwiastka. Jeżeli buraki miesza się także zwyczajowo z nawozem ze stajni, to dodaje się do niego automatycznie 3-5 cetnarów kainitu. Oprócz tego roztwór kainitu jest szczególnie dobry przeciwko nicieniom. Na polach położonych na południe od Wrocławia gleba zawiera ok. 6 cetnarów kainitu na morgę.
Oborniki (Obernigk). Sprawdzian związany z dopuszczeniem do powszechnego użytku kowalstwa przed komisją państwową we Wrocławiu (Breslau) odbędzie się w roku 1910 w czwartek, 13. stycznia w warsztacie mistrza kowalskiego Zillmanna przy Margaretenstraße.
sobota, 8. stycznia 1910 r.
Oborniki (Obernigk). Podłączenie dworca w Obornikach do tutejszej gazowni zostało obecnie ukończone i dokonało się to nie tylko ku pożytkowi stacji, lecz także całej miejscowości. Gazownia będzie teraz musiała wykorzystać całą swoją moc. Pan Wagner rozwinął znacznie elektrownię i zyskał wielu nowych klientów jako odbiorców prądu. Oba źródła światła są godne pochwały. Urządzenie gazowe na dworcu wykonane zostało przez firmę z Wrocławia. Wykorzystywane dotychczas przez stację urządzenie produkujące acetylen zostanie teraz wyłączone, Może ono przydać się w innych celach.
Oborniki (Obernigk). Także i w tym roku wielu osobom dosłano do domu anonimowe kartki świąteczne o obraźliwej treści. Na kartkach tych triumfuje nienawiść i pożałowania godna podłość. Moralnie zbrokani ludzie, którzy nie mają odwagi, aby otwarcie kogoś obrazić, wysyłają pod adresem swych ofiar strzały „zza węgła”. Są zbyt tchórzliwi, aby otwarcie wystąpić ze swoim nazwiskiem na ustach, ponieważ wiedzą, że czyn ich byłby napiętnowany przez każdego porządnego obywatela. Uczciwy człowiek na widok takich kartek jedynie wzruszy ramionami. Może jeszcze tylko żałować , że pośród jego bliźnich, może nawet w jego najbliższym otoczeniu, jest tyle podłości. Otwarte kartki o nieprzyzwoitej lub obraźliwej treści świadczą jedynie o obyczajowym prymitywizmie, i przyczyniają się do tego, aby „struć” nasze życie społeczne.
Oborniki (Obernigk). Jak reklamuje się nie wykupione gazety?. Jeżeli gazety zamówione pocztą nie przychodzą regularnie, to abonenci mogą zarządzać dodatkowej dostawy jedynie przez pocztę, pisemnie lub ustnie, z podaniem okoliczności, które skłoniły ich do takiej, a nie innej skargi. Jednak abonenci zwracają się często do wydawcy gazety. Nie jest to droga prawidłowa, gdyż nie wydawca jest dostawcą gazet, lecz poczta. Poczty zobowiązane są do dosyłania nie dostarczonej prasy.
Oborniki (Obernigk). Urząd Stanu Cywilnego w Obornikach zanotował w grudniu roku 1909 narodziny córki krawca Bergera i ratownika wodnego Dambocka, a także syna ślusarza Hoffmanna. Małżeństwa zawarli woźnica Henryk Hahm z Augustą Matzke oraz kupiec Herman Hillert z Bertą Gutsche. Zmarła pani woźnicowa Paulina Reibeholz (50 lat), Erika Dambock, kapitan w stanie spoczynku Ludwig Polst (38 lat) oraz wdowa po poborcy podatkowym Augusta Bauschke (61 lat).
Oborniki (Obernigk). We własnym domu nie drożej, niż w wynajmowanym mieszkaniu. Królewski Inspektor Budowlany Flur dowodzi opłacalność zakupu własnego domu jednorodzinnego. Obliczenia opublikował w książeczce wydanej przez Niemieckie Wydawnictwo w Wiesbaden. Z wywodów zrozumiałych dla każdego laika wynika, że każda rodzina jest w stanie zakupić sobie dom z ogrodem o wartości od 4500 do 18000 marek bez konieczności spłacania większych odsetek, niż koszty, które miałaby wynajmując mieszkanie. 50 rysunków domów zamieszczonych w książce dowodzi, że domek z ogrodem nie jest dzisiaj nieosiągalnym ideałem, jeżeli tylko niewielką część sumy zakupu wpłaci się na początku. Kto życzy sobie zamieszkiwać we własnym domu z ogrodem, z pewnością nie będzie tego żałował.
Oborniki (Obernigk). Kto życzy sobie zbudować domek na własnej ziemi, powinien przestudiować szereg przygotowanych w tym celu projektów tego typu budowli i zorientować się, jakiego rodzaju sprzęty należy nabyć. Może w tym pomóc szereg wydawnictw, m. in. „Landhaus und Willa”, „Das Landleben” oraz „Das eigene Heim und sein Garten“ – przewodnik dla osób, którzy chcą wybudować lub kupić sobie własny domek. Przewodnik zawiera 600 planów najczęściej zamawianych domów, sporządzony przez architekta Beetza, wraz z ogrodami, podanymi kosztami budowy oraz różnej wielkości pokojami. Podano w nim często wybierane przez ludzi sposoby, na jakie można nabyć dla siebie własny domek, bez wykraczania poza własne możliwości finansowe. Każda rodzina znajdzie w nim mnóstwo praktycznych wskazówek.
środa, 12. stycznia 1910 r.
Oborniki (Obernigk). Nowo wybrani kościelni i przewodniczący rad parafialnych zostali w niedzielę po Mszy św. wprowadzeni do swojej służby przez pastora Banke zachęcającymi słowami otuchy do swojej służby. Pastor przedstawił i ich obowiązki i zobowiązał do ich wykonania uściskiem dłoni. Byli to panowie Langner, Siegert, Gramsch, Schosnig, Gudewill, Brühl, Olafske i Krauspe.
Oborniki (Obernigk). Chór „Germania” obchodzi święto swojego powstania w niedzielę, 16. stycznia w gospodzie „ U Cesarza Niemiec”. Związek, którego dyrygentem jest kantor Hoffmann, którego zasługi są powszechnie znane, przygotował na to święto bogaty program artystyczny, i ponieważ próby zostały przeprowadzone z dużą pieczołowitością, zapewniony ma pewny sukces.
Oborniki (Obernigk). Część naszych mieszkańców w niedzielne przedpołudnie przestraszyła się na widok przebiegających przez miejscowość koni. W dziale przeładunku towarów na dworcu zostało spłoszonych kilka młodych koni, zaprzężonych do wozu pozostawionego bez nadzoru. Konie poniosły przez plac przeładunkowy, przez otwartą rogatkę kolejową przez tory, ulicą miejscowości. Gdy przejeżdżały koło dworca urwało się na wybojach jedno z kół wozu, następnie dwa dalsze, a na ostrym zakręcie cała skrzynia wozu zwaliła się. W tym momencie konie wlokły za sobą już tylko podwozie z jednym kołem. Przy warsztacie mistrza kowalskiego, pana Bindiga, zwierzęta zatrzymano. Chociaż nie wydarzył się poza tym żaden inny wypadek, należy zwrócić uwagę na to, że nieodpowiedzialną lekkomyślnością jest pozostawianie wozów bez nadzoru w miejscu, gdzie nawoływania, gwizdy, czy jazda manewrowa mogłyby spłoszyć starsze konie.
Oborniki (Obernigk). Rachunek jako obraza. Rzemieślnicy i kupcy wystawiają ostatnio swoim klientom rachunki. Niektórzy z państwa przysłanie do siebie rachunku uważają za nietakt, a nawet za obrazę. Powinno się przy tym uwzględnić fakt, że każdy handlowiec, który w swoim interesie zwraca uwagę na porządek, nie powinien zaniedbywać sprawy rozsyłania rachunków do klientów o określonych porach. Odbierając rachunek nie powinno się więc żywić urazy do wystawcy, lecz do siebie samego, gdyż oznacza to, że zapomniało się zapłacić jakąś małą sumę pieniędzy. Uniwersalny środek przeciwko dostawaniu rachunków jednak brzmi: Kupuj za gotówkę!
Oborniki (Obernigk). Dr. Meyer opublikował materiał nt. „Ile pożywienia potrzebuje człowiek?” Apetyt i ochota na jedzenie i jak je hamować. Co do tego, ile pożywienia człowiek rzeczywiście potrzebuje poglądy bardzo się różnią. Jednak pobieranie pożywienia jest ważnym czynnikiem w ludzkim życiu, materiał ten jest więc wart opublikowania.
Oborniki (Obernigk). Podczas wystawy sztuki kulinarnej we Wrocławiu (Breslau) udział bierze m. in. oborniczanin Max Sust, który wystawia tam swoje konserwy.
Oborniki (Obernigk). Wyjaśnienie, dlaczego tegoroczna zima ma taki a nie inny przebieg, znajdujemy w gazecie „Frankfurter Zeitung”. Przyczyną tego jest obszar podwyższonego ciśnienia, który znajduje się nad Niemcami i nie łączy się z wyżem znajdującym się nad Syberią. I dlatego kontynentalny chłód nie ma wstępu do Europy. Silny mróz w rejonie Rosji każe nam jednak oczekiwać , że także i dla Europy Środkowej jest on także bardzo prawdopodobny.
Oborniki (Obernigk). 47 Międzynarodowe Targi Maszyn odbywają się na pl. Palaisplatz we Wrocławiu (Breslau) w dniach 26., 27. i 28. maja 1910.
sobota, 22. stycznia 1910 r.
Oborniki (Obernigk). Nowa remiza strażacka wraz z wieżą zostały właśnie ukończone. Podczas prac we wnętrzu kominka znaleziono przedmiot podobny do głowy. Po ostrożnym jej wyjęciu okazało się, że jest to świńska głowa poprzetykana szpilkami, na których umieszczono różne figury. Zmarły właściciel budynku znany był ze swojej przesądności i wiary w czarownice. Dlaczego umieścił świńską głowę w obudowie kominka, nie wiadomo.
Oborniki (Obernigk). Związek Nauczycielstwa odbył dnia 16. stycznia 1910 swoje zebranie. Ze sprawozdania rocznego wynikało, że w ciągu roku odbyto 12 zebrań, podczas których wygłoszono liczne wykłady na różne tematy. Uroczyście obchodzono 25. rocznicę przynależności do związku dwóch jego członków. Na miejsce pana Pätzolda, który wystąpił ze związku, wybrano pana Kreisela. Następnie pan Seidel z Pęgowa (Henningsdorf) wygłosił wykład pt. „Idealizm, materializm realizm”. Kolejne zebranie odbędzie się dnia 19. lutego.
Oborniki (Obernigk). W nocy z dnia 18. na 19. stycznia ok. godz. 2 pewien młody człowiek zbudził okolicznych mieszkańców stukaniem i wołaniem rozlegającym się z okolic wiaduktu kolejowego żądając noclegu i mówiąc, że jest z Urazu (Auras) i zagubił drogę. Skierowano go do Obornik i tam się też udał. Okazało się jednak, że on stamtąd właśnie przyszedł. Nieco później kolejarz idący na służbę znalazł w pobliżu budynku, gdzie zatrzymał się podróżny, na wpół zaśnieżony, porzucony rower i wziął go na przechowanie. Znaleziony rower zdeponowano u przewodniczącego gminy pana Koleja. Czy był to rower kradziony, a następnie porzucony, czy zagubił go człowiek szukający kwatery, a następnie doszedł do wniosku, że już go nie znajdzie, nie wiadomo.
sobota, 22. stycznia 1910 r.
Oborniki (Obernigk). Każda dobra, oszczędna kuchnia, powinna mieć oprócz przypraw Maggi także kostki bulionowe tej firmy. Podczas gdy zupa, jak wiadomo, daje dobry, silny smak, kostki służą do natychmiastowego przygotowania gotowego bulionu czy to do picia, czy do przygotowania innych zup, i to przez jedynie zalanie wrzącą wodą, a więc bez konieczności rozgotowywania mięsa. Kostki przygotowane są przy użyciu najlepszych ekstraktów mięsnych i ze wszystkimi potrzebnymi składnikami, jest to więc gotowy rosół na mięsie w stanie suchym. Przy zakupie należy jednak zwrócić uwagę na markę „Maggi” wraz z gwiazdką.
Oborniki (Obernigk). Ogień, który łatwo mógłby wymknąć się spod kontroli, pojawił się w ostatnią sobotę, 15. stycznia, w Kuraszkowie (Karoschke). Przechodnie przechodząc przez wieś zauważyli ogień przez okno, wybili szybę i zagasili płomień, zanim zdołała nadjechać jakakolwiek pomoc.
Oborniki (Obernigk). Podczas corocznych wystaw wyrobów z jęczmienia w Berlinie śląski jęczmień zawsze dobrze wypadał. Toteż także i teraz śląscy rolnicy zagarnęli dla siebie pierwsze nagrody. Tak dobre plony nie wynikają w pierwszym rzędzie z fachowego nawożenia gleby czy stosowania książkowego płodozmianu. Nawozić należy przede wszystkim nawozami azotowymi, a jęczmień siać do gleby po roślinach okopowych. Gdyby wszyscy rolnicy tak ściśle przestrzegali tych reguł, nie musielibyśmy sprowadzać jęczmienia z zagranicy.
środa, 26. stycznia 1910
Oborniki (Obernigk). Kółko Rolnicze Obornik i Okolic w zeszłą niedzielę, 23. stycznia 1909 w lokalu „U Cesarza Niemiec” bardzo hucznie obchodziło rocznicę swojego powstania. Członkowie zarządu, szczególnie właściciel majątku Hübner i przewodniczący gminy Brettschneider z Ciecholowic (Zechelwitz) bardzo się do tego przyczynili. Jeszcze długo przed rozpoczęciem koncertu orkiestry wojskowej, zagranego przez orkiestrę z Rawicza, sala wypełniona była po brzegi, a gości wciąż jeszcze przybywało i skończyły się dla nich miejsca siedzące, tak że zaczęli ich oni w pośpiechu szukać. Koncerty rozpoczął pan Genilke i wywołały one prawdziwe burze radości, podobnie jak komedia „Das Reichslustschiff”. Na koniec przedstawiono skecz ze śpiewem „Des Invaliden Ende”, co było godnym zakończeniem całej uroczystości. Współpracujące damy, szczególnie pani Brettschneider, pani Koska i pani Schilder, pokazały, że związek posiada dobrych członków. Zaraz po tym skeczu właściciel majątku, pan Hübner, wygłosił uroczystą przemowę, w której wspomniał o urodzinach Cesarza i która zakończyła się głośnymi okrzykami na jego cześć. Potem rozpoczął się uroczysty bal, którego obawiano się z powodu tłumu, jednak dzięki zrozumieniu tancerzy każdy nawet wiele razy mógł sobie zatańczyć. Było to święto najuroczystsze od lat i do ostatniego pociągnięcia smyczka było naprawdę bardzo ciasno, ale i pięknie.
Oborniki (Obernigk). Utrzymująca się w tym roku odwilżowa pogoda przysłużyła się wielu rolnikom o tyle, że mogli oni już w ciągu zimy zrobić podorywki pod kultury wiosenne. O ile jeszcze tego nie dokonano, teraz jest najwyższy czas. Można także już nawozić pola porośnięte koniczyną, lucerną, a także łąki i pastwiska. Dzięki niskim w tym roku cenom nawozów fosforowych cieszą się one w tym roku wielkim powodzeniem. Nawozy te są także bardzo skuteczne w przypadku zbóż jarych.
sobota, 29. stycznia 1910
Kuraszków (Karoschke). Związek Mężczyzn i Chłopców obchodził dnia 23. stycznia 1910 urodziny Cesarza marszem paradnym przed południem do kościoła i wieczornym zebraniem. Podczas zebrania głos zabrał przewodniczący przedstawiając życiorys zmarłego przed 50 laty poety Ernsta Moritza Arndta. Przewodniczący Schreiber wzniósł trzykrotny toast za żyjących jeszcze uczestników wojny roku 1870/71. Salę wypełnił śpiew patriotycznych pieśni. Ze sprawozdania rocznego wynikało, że w ciągu ostatniego roku odbyło się 12 zebrań głównych i jedno zebranie Zarządu. Podczas wszystkich wygłaszano różne wykłady. Na początku roku związek liczył 150 członków, z których 2 w ciągu roku zmarło. Do Zarządu ponownie wybrano te same osoby, tylko leciwy skarbnik złożył z powodu pogarszającego się stanu zdrowia swój urząd. Na jego miejsce wybrano pana Roberta Seite. Sztandar nosi teraz pan Thiel. Związek złożył także ofiary na misje oraz na fundację Gustava Adolfa.
Oborniki (Obernigk). Związek Kombatantów Obornik i Okolic obchodzi swoje święto założycielskie razem z rocznicą urodzin Cesarza dnia 30. stycznia 1910 w hotelu „Bellevue”. Po zebraniu w browarze odebranie sztandaru nastąpi u przewodniczącego, pana Kieperta, potem marsz do pomnika kombatanta. Radości świętujących powinny przysłużyć się pieśni i inne imprezy patriotyczne.
Oborniki (Obernigk). Z powodu rozwoju w dziedzinie gaszenia pożarów postanowiono oddzielić obwód trzebnicki (Trebnitz) od obwodu Oels (Oleśnica)-Groß Wartenberg (Syców)-Militsch (Milicz)-Trebnitz i utworzyć samodzielny „Obwód Straży Pożarnej Powiatu Trzebnica”. Przystąpiły do niego od razu jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych z Trzebnicy, Obornik, Strupiny (Stroppen), Czeszowa (Deutsch-Hammer) i Bukowic (Frauenwaldau). Przystąpienie straży z Psar (Hünern), miasta Strupiny, i dalszych jednostek przewidziane jest w przeszłości. Do Zarządu wybrano panów: Goltza z Trzebnicy, rencistę Gudewilla z Obornik, kasjera Piehla i mistrza browarnego Pietruszkę z Trzebnicy, a także ogniomistrza Fischera z Obornik, pana Kruppe ze Strupiny oraz pana Ratscha z Czeszowa.
Oborniki (Obernigk). W sobotnie popołudnie ok. godz. 4 odbyły się ćwiczenia straży pożarnej, podczas których zaprezentowano działanie nowego urządzenia wytwarzającego pod ciśnieniem specjalną parę celem zapobieżenia większym pożarom. Aby wypróbować działanie aparatu pojawili się członkowie miejscowych władz. Za działką mleczarni przygotowano dwa sągi drewna, które polano 50 funtami smoły i 10 litrami ropy naftowej. Drewno zajęło się płomieniami i do gaszenia użyto wspomnianego urządzenia. Ma ono formę głowy cukru, a waży 15 funtów. Wystarczyło jedno pociśnięcie na przycisk, aby spryskać ogień mieszaniną kwasu solnego, sody oczyszczonej i wody i w ciągu ok. 2 minut całkowicie stłumić ogień. Eksperyment zakończył się więc powodzeniem.
Oborniki (Obernigk). Pouczający wykład dla kolejarzy odcinka od Oborniki do Osobowic (Oswitz) wygłosił we wtorek, dnia 25. stycznia 1910 w budynku dworca lekarz kolejowy, dr Lepiarz. Tematyka obejmowała różne zagadnienia, od zachowania się kolejarzy podczas wypadków i zranień osób po sposoby udzielania pierwszej pomocy, szczególnie w przypadku złamania kończyn, omdleń i zwichnięć. Bliżej wyjaśniono także leczenie zatruć alkoholowych, opatrywanie ran, szczególnie oparzeń, w tym też parą wodną.
Oborniki (Obernigk). W pobliżu dworca obok sklepu budowlanego pana Voigta i Arlta 2 morgi gruntu należące do gospodarza Josepha Kleina, zakupił pan Seehaus z Wrocławia (Breslau). Kupujący przewiduje zbudować tam urządzenia do przygotowania używek i sterylizacji mleka.
Oborniki (Obernigk). Ciągłe zmiany pogody oddziałują niezwykle niekorzystnie na zdrowie różnych osób, toteż często na pomoc musi być wzywany lekarz. Często wystarczy jednak wzięta w odpowiedniej porze gorąca kąpiel, aby zapobiec zagrażającej człowiekowi chorobie. Posiadaczowi sklepu z odzieżą męską, panu Berger z Obornik zamieszkałemu przy ul. Dworcowej 46, udało się skonstruować pokojowe urządzenie inhalacyjno-napotne, które można zastosować w każdym gospodarstwie domowym. Łatwo się je rozbiera, wymaga specjalnego pomieszczenia do przechowywania, jest łatwe w obsłudze i z tego względu szczególnie godne polecenia.
Oborniki (Obernigk). Kometę Great, którą można teraz obserwować gołym okiem na zachodnim niebie w przypadku braku chmur, zauważył dokładnie konduktor wozu pocztowego Staroste od godz. 5.22 do 5.59 podczas przejazdu przez górę Gnieździec (Gneisenau). Kometa ta podobna jest do gwiazd pierwszej wielkości, ma intensywnie żółty kolor i wprawdzie krótki, ale silnie rozwinięty, w połowie pozornie podzielony na dwie części jasny ogon.
