PRZED 100 LATY PRASA DONOSI
Wyszukane i przetłumaczone przez dr. hab. Janusza Stopyrę
Posłaniec (Bote) z powiatów Milicz-Żmigród i Trzebnica Dziennik rejonu Prusic i Obornik
Redakcja, druk i wydawnictwo Hugo Danigel, Prusic,
Okr. Wrocław Wydania: w środy i soboty
Środa, 3 marca 1909
Oborniki (Obernigk). Tak więc krótki i wesoły miesiąc luty mamy już za sobą. O minionych miesiącach nie powinno się mówić nic złego, gdyż komuś mogły przecież przynieść szczęście, ale luty roku 1909 tylko dla niewielu pozostanie w pamięci jako krótki i wesoły. Zima dała się nam we znaki, a radość z uprawiania sportów zimowych nie wyrównała rachunków krzywd. Wielka powódź w Starej Marchii (Altmark) tworzy ciemną stronę historii minionego miesiąca i można go z powodzeniem nazwać miesiącem zimowym. Oby marzec w równym stopniu zasłużył na miano miesiąca wiosennego i oby przyniósł nam piękną wiosnę.
Oborniki (Obernigk). Zapowiadanie pociągów na stacjach. Nowa ustawa o ruchu kolejowym, która wejdzie w życie w przyszłym kwartale, znosi zapowiadanie pociągów na mniejszych stacjach. Może trwożliwym wyda się to niesamowite, ale jak przyzwyczailiśmy się do rezygnacji z używania na stacjach dzwonków, tak też przyzwyczaimy się do braku zapowiedzi pociągów. Rozkład jazdy trzeba jednak będzie mieć w głowach i regularnie spoglądać na zegarek.
Środa, 3 marca 1909
Oborniki (Obernigk). Poszukiwany praktykant. Zbliżają się święta wielkanocne, kiedy to wielu chłopców kończy szkołę i obiera praktyczny zawód. W gazetach znajdujemy obecnie liczne ogłoszenia zwłaszcza rzemieślników, które polecamy zainteresowanym rodzicom. Rzemiosło oferuje młodym inteligentnym ludziom, w większym stopniu niż niektóre inne często obierane zawody, dobre widoki na późniejszą godziwą egzystencję i przy wyborze zawodu nie powinno się dać zwieść opiniom, że syn powinien być czymś lepszym, wyższym niż jego ojciec i szukać dla niego zatrudnienia w gałęziach często bardziej obiecujących, lecz przynoszących rychłe rozczarowanie. Nie powinno się także patrzeć na widoki na natychmiastowy zarobek. Dwa lub trzy lata praktyki to nie wieczność, ale pewny fundament przyszłych zarobków i pewnego miejsca w życiu gospodarczym Niemiec.
Oborniki (Obernigk). „Nowe talary” niewielu już widziało, nie mówiąc już o tym, aby ktoś miał okazję mieć w swojej portmonetce te błyszczące trzymarkówki. Teraz się to zmieni: W ciągu bieżącego roku 16 200 000 marek ma być wybitych w trzymarkówkach.
Sobota, 6 marca 1909
Oborniki (Obernigk). Miesiąc marzec przynosi ze sobą ważne dni kończące rok szkolny – ostatnie dni przed opuszczeniem szkoły i wejściem w dorosłe życie. Rodzice w tym czasie często już mają za sobą podjęcie decyzji co do przyszłej drogi życiowej swoich podopiecznych, którzy zostaną uwolnieni od szkoły, jednak zacznie się dla nich trudny okres obowiązków i wykorzystywania wiedzy, jakiego oczekuje od nich przyszłość. Liczba zawodów służących do zapewnienia sobie godziwej egzystencji obecnie, w dobie rozbudowy fabryk, znacznie się zwiększyła. Coraz bardziej poszukiwane są praktyczne zawody, wykorzystujące sprawności teoretyczne i praktyczne. W żadnym zawodzie nie sposób nauczyć się wszystkiego, gdyż wszystko szybko się rozwija. Czasy nie są łatwe, więc przez rodziców mile widziany jest szybki zarobek dzieci. Jednak może to w życiu młodego człowieka szybko się zemścić. Jeżeli na początku zarzuci się zamysł gruntownego wykształcenia, to później nie sposób tego już nadrobić. Tłumaczy to wielkie zainteresowanie, jakim cieszy się obecnie zawód urzędniczy. Ale nigdzie już nie ma lekko i żaden młody człowiek nie może zdać się na to, aby utrzymywali i wiedli go przez życie inni. Kto wiecznie chce być utrzymywany przez innych, ten często ustaje w życiu w martwym punkcie.
Książki: „Przyszła wojna światowa warunkiem światowego pokoju i walką o Niemcy”. Autor przedstawia w ciekawy sposób, jak w dzisiejszych czasach, z zastosowaniem współczesnej techniki wojskowej, przebiegać będzie przyszła wojna, która ponoć ma być wojną światową, i jak się ona skończy; co więcej, jakie zmiany przyniesie ona istniejącym obecnie państwom. Autor wychodzi przy tym od polityki okrążania Anglii oraz od obaw, jakie Anglia żywi w stosunku do Niemiec.
Środa, 10. marca 1909
Oborniki (Obernigk). Zjednoczenie Ewangelickich Związków Niemieckich Dziewic posiada obecnie 4 ośrodki wypoczynkowe utrzymywane ze składek: klasztor Rühn oraz pałace Stedten, Massenhausen i Eichberg. Utrzymywane są także ośrodki dla dziewcząt Votzfeld i Havelberg, tego lata dojdzie jeszcze ośrodek w Blankenburg w górach Harz oraz w Radebeul koło Drezna (Dresden). Dla członkiń związku dostępne są wszystkie wymienione ośrodki.
Oborniki (Obernigk). Od niedawna na naszych liniach kolejowych kursują nowe wagony czwartej klasy, których wyposażenie wychodzi naprzeciw najbardziej wygórowanym potrzebom pasażerskim. I tak np. podłogę, która dotychczas była zupełnie gładka, zdobić będzie teraz piękna wykładzina z linoleum, które nie tylko nada lepszy wygląd wagonom, lecz także usprawni ich czyszczenie. Ulepszono i wzbogacono także oświetlenie wagonów, na które składa się kilka wiszących lampek gazowych, świecących o wiele lepiej niż lampki używane dotychczas.
Sobota, 13. marca 1909
Oborniki (Obernigk). Saneczkarstwo. Na wniosek kilku osób sport ten jest tu po początkowych ćwiczeniach regularnie uprawiany, toteż następnej zimy planowana jest budowa toru saneczkowego. Dobry początek zrobiła już młodzież saneczkująca na górach Goldberg i Kirchberg, choć z powodu różnych przeszkód nie obywało się bez kontuzji. Lecz nowy tor saneczkowy prowadzący z góry Gneisenau w kierunku Obornik cieszył się ostatnio takim powodzeniem, że od 2 do 5 po południu na stoku spotkać można tłumy zarówno saneczkarzy miejscowych, jak i z Wrocławia, którym przypatruje się zwykle co najmniej 50 osób. Miło jest tylko spokojnie stać i patrzeć na saneczkarzy, zarówno mężczyzn, jak i kobiety i dzieci, którzy z mozołem ciągną swoje sanki w górę, co z pewnością kosztuje więcej wysiłku, niż się wydaje. Kobiety idąc pod górę biorą najczęściej swe sanki na plecy. Jednak nagroda w postaci następującego potem szybkiego zjazdu jest wielka. Saneczkowanie na pewno wkrótce się skończy, gdyż coraz mocniejsze słońce z pewnością szybko roztopi śnieg. Jednak gdy skończy się saneczkowanie, rozpocznie się pewnie zaraz jazda na rowerze, o co zatroszczy się Związek Rowerzystów „Radler”, który w jutrzejszą niedzielę, 13. marca obchodzić będzie swoje święto założycielskie.
Oborniki (Obernigk). Także ze strony zarządu kolei czynione są obecnie przygotowania do tego, aby sprostać wymogom wzmożonego w tym roku ruchu pasażerskiego. Rośnie już także popyt na mieszkania i należy mieć nadzieję, że wysiłki tutejszych władz zmierzające do jak najszybszego rozwoju Obornik, uwieńczone zostaną powodzeniem.
Oborniki (Obernigk). Dyrekcja Kolei Państwowych czyni wciąż starania, aby podnieść poziom bezpieczeństwa podróżnych w pociągach. Wszystko, co uczyniono do tej pory w tym zakresie, zapisano we wskazówkach służbowych dla kierowników pociągów i konduktorów. Znajdziemy w nich m. in. instrukcję, jak posługiwać się gaśnicą, szczególnie w wagonach pociągów pośpiesznych, a także w jaki sposób używać sprzętu ratunkowego. Wagony pociągów pośpiesznych są obecnie tak skonstruowane, że ich duże okna ułatwiają pasażerom opuszczenie pociągu w razie wypadku. Zarówno wewnątrz, jak i na zewnętrznej ścianie wagonów umieszczono uchwyty oraz stopnie umożliwiające zejście na dół. Ponieważ w razie przewrócenia się wagonu środki te nie są wystarczające, wagony wyposażono także w drabinki linowe. Poza tym w wagonie bagażowym znajduje się jeszcze oprócz tego długa drabina, która na pewno wystarczy w każdej sytuacji. W środku korytarza wagonów pociągów pośpiesznych umieszczona także siekierę i piłę ręczną. Można za ich pomocą wybijać okna i drzwi, likwidować ścianki działowe i siedzenia, aby umożliwić ofiarom wypadków wyjście i uwolnienie pasażerów uwięzionych w zgniecionych wagonach. Wagon bagażowy zawiera wreszcie skrzynkę z wszystkimi potrzebnymi narzędziami, znajduje się tam też apteczka pierwszej pomocy. Służy to z pewnością uspokojeniu pasażerów, że w razie potrzeby wszystko jest na miejscu, pozostaje nam jednak sobie życzyć, aby konieczność użycia wyżej wymienionego sprzętu nigdy nie nastąpiła.
Oborniki (Obernigk). Aby nadać swoim dzieciom ładnie brzmiące imię, rodzice często mocno się zastanawiają. Jakże różne gusta dochodzą tu do głosu! Niektórzy wybierają imiona z Biblii, inni z kalendarza; jedni marzą o imionach z wierszy i oper, inni chcieliby dzieciom nadać imiona miłościwie panujących książąt i księżniczek. Rodzice powinni w każdym razie oprzeć się pokusie nadania dzieciom imion zbyt pretensjonalnie brzmiących, aby dzieci nosząc je nie czuły się nimi przez całe życie obciążone.
Środa, 17. marca 1909
Oborniki (Obernigk). Zima okazuje się być w tym roku niesamowitą. Niecały tydzień przed oficjalnym początkiem wiosny dostarczyła nam tak wielkie masy śniegu, jak w okresie, gdy panowała niepodzielnie. W niedzielę mieliśmy w dzień temperaturę 5 stopni powyżej zera i nadeszła odwilż, toteż ulicami i drogami trudno było przejść. Pod wieczór temperatura spadła i pojawiła się wielka burza śnieżna, która trwała całą noc. Jak długo zima będzie się tak nami bawić, nie wiadomo. Jedno jest pewne: rolnicy, którzy w marcu w ubiegłych latach mogli już wykonać sporą część prac polowych, teraz musieli pauzować. Oby tylko podtopienia, które regularnie pojawiają się podczas intensywnych odwilży, nie były zbyt dotkliwe.
Oborniki (Obernigk). Minister ds. kolei wydał zarządzenie w sprawie zajmowania miejsc w wagonach przez młode dziewczęta. Gdy podróżują one bez osób towarzyszących, zaleca się aby w miarę możliwości zajmowały miejsca w przedziałach kobiecych. Jeżeli przedziały kobiece są już zajęte i urządzenie nowych nie jest już możliwe, należy zadbać o to, aby młodym dziewczętom przydzielano miejsca w takich przedziałach, w których już podróżują kobiety. Ponieważ dochodzi wciąż jeszcze do uprowadzeń dziewcząt podczas podróży, należy przestrzegać powyższego zarządzenia.
Sobota, 20. marca 1909
Oborniki (Obernigk). Wypadek. W niedzielę 14. marca dwóch pracowników kolei uległo wypadkowi. Ważąc wagony przetransportowali na wagę 300-cetnarowy wagon, jednak zerwała się korba wagi, a obracająca się jej część zraniła obojga pracowników, jednego w udo, drugiego w rękę. Obaj musieli natychmiast skorzystać z porady lekarza kolejowego, dra Lepiarza.
Oborniki (Obernigk). Cyrk Heppenheimer mający duży zespół i rasowe konie produkował się w piątek w zeszłym tygodniu w Golędzinowie (Kunzendorf), a w sobotę i niedzielę w gospodzie „U Cesarza Niemiec”. Obecnie daje przedstawienia w Wielkiej Lipie (Großleipe) i w Rościsławicach (Riemberg). Ponieważ cyrk cieszy się dużym powodzeniem, przewidziano dodatkowe przedstawienia.
Oborniki (Obernigk). Silna śnieżyca spowodowała duże szkody w pogłowiu zwierzyny leśnej. Pan von Schaubert kazał więc zbudować nowe paśniki i wydzielić duże zapasy paszy. Kuropatwy podchodzą aż pod domostwa w poszukiwaniu pożywienia. Cierpią także ptaki, szczególnie pliszki, które już przyleciały i nie mogą znaleźć pożywienia, gdyż żywią się owadami. Są już także pierwsze zięby, którym też brakuje pożywienia. Pomyślcie więc o głodujących ptakach i dawajcie im pożywienie!
Środa, 24. marca 1909
Oborniki (Obernigk). Tanie bilety środowe. Także i w tym roku w środowe popołudnia od 1. kwietnia do 15. października sprzedawane będą po obniżonych cenach bilety kolejowe z Wrocławia do Obornik, Trzebnicy i Sibyllenort. Powroty będą mogły odbywać się w dniu kasowania pociągami osobowymi.
Oborniki (Obernigk). Późna wiosna. Rolnicy skarżą się na późną wiosnę, gdyż nie mogą przygotować pól do sezonu. W związku z tym w tym roku bardzo późno ukażą się na rynku młode ziemniaki, także pola pod zioła nie mogą być na czas przygotowane. Pierwsze mioty zajęcy zginęły w śniegu. Dotyczy to także saren, które poza tym ranią sobie nogi przechodząc przez obszary pokryte zlodowaciałym śniegiem.
Sobota, 27. marca 1909
Oborniki (Obernigk). W sprawie kolejowego ruchu podmiejskiego z Wrocławia do okolicznych miejscowości na zniżkowe bilety sprzedawane w środowe popołudnia, na zaproszenie gospodarza gminy zebrała się we wtorek w gospodzie „U cesarza Niemiec” grupa osób prowadzących działalność gospodarczą. Postanowiono, aby w każdy wtorek na wrocławskich tablicach ogłoszeniowych wywieszać plakaty zjednoczonych przedmieść Wrocławia i zwrócić uwagę Wrocławian na tanie bilety. Gmina przeznaczyła na ten cel 50 marek. Ze składki przeprowadzonej pośród osób prowadzących działalność gospodarczą uzyskano 150 marek, tak więc na cele reklamowe można przeznaczyć łącznie 200 marek. Na reklamę zamieszczaną w gazetach przeznaczane będą w przyszłości jeszcze większe środki.
Oborniki (Obernigk). Nad naszą miejscowością w zeszłą niedzielę przelatywał dużych rozmiarów balon. Był on koloru jasnoszarego i zmierzał szybko w kierunku północno-zachodnim. Na gondoli zamieszczone były dwie duże flagi na długich masztach, w środku zaś widać było wielu pasażerów. Twierdzenie, że był to balon „Schlesien” jest błędne, gdyż ten ma kolor jasnożółty. Balon zaś, który przelatywał nad Obornikami, różnił się od niego także i kształtem i z powodu swego koloru był trudny do zidentyfikowania.
Oborniki (Obernigk). Pomidory dla działkowców. Doktor von Freyhold na łamach „Praktischer Ratgeber” radzi, aby każdy działkowiec miał w swoim ogrodzie trzy gatunki pomidorów: 1) Pomidory wczesne, dojrzewające już w lipcu, 2) Pomidory późniejsze, dojrzewające w jesieni o gładkiej skórce oraz 3) Mniejsze pomidory nadające się do dekoracji i przetworów. Freyhold poleca szczególnie trzeci z wymienionych tu gatunków pomidorów, pokrojonych w paski, popieprzonych i posolonych, które podaje się na śniadaniowych kanapkach oraz do popołudniowej herbaty. Do kanapek nadają się szczególnie małe bułeczki. Sporządzając kanapki kładziemy na nich najpierw plaster świeżego ogórka, a na to pomidora. Po przyprawieniu otrzymujemy miły dla podniebienia posiłek, który jada się regularnie już od dawna np. w Anglii.
Środa, 31. marca 1909
Oborniki (Obernigk). Pierwsze światło gazowe w Obornikach zapalone zostało w czwartek, 25. marca 1909 roku przez gazownię przy ul. Piłsudskiego (Riemberger Straße). Pierwsza lampa służy do oświetlenia całego zakładu i ma moc 360 świec. Cały zakład rozbłysnął intensywnym blaskiem i ściągnął wielu okolicznych mieszkańców, którzy przybyli aby przypatrzyć się temu zjawisku. Lampę od razu przeznaczono do codziennego użytku. Lampy z podwójnymi palnikami, które mają teraz zostać wprowadzone, mają moc 200 świec, a latarnie uliczne 90 świec. Łączna długość rur wynosi 8 km i 400 m, nie licząc podłączeń do domostw i rur w obrębie domów. Pozostałe lampy mają być zamontowane do środy. Ogólnie znana zasada bezpieczeństwa stosowana przy zapalaniu gazu, mówiąca aby najpierw zapalić zapałkę, a potem odkręcić kurek gazu, powinna być bezwzględnie przestrzegana. Gazownia przeprowadza także wszystkie konieczne naprawy i dostarcza za darmo niezbędne urządzenia towarzyszące. Cel, aby Oborniki zaopatrzyć w gaz można więc uznać za osiągnięty.
Oborniki (Obernigk). Nocny patrol rozpoznawczy odbył się w piątek, 26. marca z udziałem 9 oficerów artylerii i towarzyszących im drużyn. Rozpoczął się we Wrocławiu i przebiegał przez Oborniki i Trzebnicę (Trebnitz). Część wojsk, 5 oficerów wraz z towarzyszącymi im szeregowymi jechało przez Trzebnicę, natomiast 4 oficerów obrało trasę przez Świniary (Weidenhof) do Obornik. Przy przekraczaniu Widawy żołnierze musieli na krótko się zatrzymać, gdyż most znajdował się ponad metr pod powierzchnią wody. Przeprawić się jednak musieli i nie obyło się przy tym bez zmoczenia się. Meldunek ze zwiadu w powiecie trzebnickim złożono tego samego dnia wieczorem o godzinie 9 na tutejszym dworcu.
Oborniki (Obernigk). Rzadką rozrywkę zaprezentowano miłośnikom kinematografu w gospodzie „U cesarza Niemiec”. Przedstawienie rozpoczęło się w sali wypełnionej po brzegi i spotkało się z wielkim aplauzem. Oprócz filmów fabularnych przedstawiono także kilka dokumentalnych, m. in. „Ruch uliczny Wiednia” oraz „Edinburg”. Przedstawienia tego rodzaju gorąco polecamy.
Oborniki (Obernigk). Transporty zagranicznych robotników osiągnęły obecnie swój punkt szczytowy. Z Wrocławia (Breslau), głównego miejsca zboru przybyły tu pełne wagony robotników i zostały odwiezione do Golędzinowa (Kunzendorf) oraz do Osoli (Esdorf), wielu robotników przejechało też przez naszą miejscowość, aby znaleźć miejsce pracy dalej. Nie brakuje pośród nich osób owładniętych lękiem przed wojną. Nasza okolica nie przyjmuje jednak obcych robotników z otwartymi ramionami, gdyż są pośród nich osoby podejrzane o kradzieże.
